Is het crisis? Alles in het rood.
Opinie – Alles in het rood, inclusief mijn bovenbenen. Smeer je in, sowieso. Is het crisis? Er is veel aan de hand. Oorlog in Oekraïne, de graanschuur van Europa. Inflatie wereldwijd, na jarenlang monetair beleid. Gestage opwarming van de aarde, zie bovenbenen. Ongekend lage werkloosheid, dus wie serveert de cappuccino? En ga zo maar door.
Maar er is in mijn 4 decennia op de aardkloot altijd veel aan de hand geweest. Altijd.
Toch staan vandaag de beurzen bloedrood. En mijn crypto inleg? Nagenoeg verdampt. Wat is er anders dan vorig jaar?
Cijfers kijken
Eerst de beursresultaten. VWRL staat op -14% dit jaar. Actiam Wereld Aandelenfonds staat op bijna -15%. Google (Alphabet) staat op -25%. Microsoft -26%. Unilever -9%. Ga zo maar door. Overal staan flinke minnen op het bord. Paniek.
Crypto dan? Bitcoin -55%. Ethereum -70%. Dit jaar is slopend.
Tijd voor wat perspectief. Ik zet de grafiek op 5 jaar, in plaat van ‘year to date’. VWRL +36%. Actiam +50%. Google +122%. Microsoft +249%. Unilever -15% (oké, stom voorbeeld). We staan, zelfs na deze crash, nog stevig in de plus ten opzichte van pak em beet 2017.
Perspectief op crypto gebied kan ik niet bieden. Ultiem is het een vertrouwenskwestie, net zoals elke valuta. Er is geen fundamentele reden waarom Ethereum nu niet meer de toekomst zou zijn. Maar er is ook geen reden waarom Ethereum dat wel zou zijn. Zelfs voor crypto is de crash dit jaar ongekend diep. Ik verwacht niet dat dit binnen een jaar of drie gecorrigeerd is.
Maar over vijf jaar? Geen idee.
Is het crisis? Ja, dat wel
De techgiganten… daar is heel veel winst gemaakt en nu (deels) uitgecashed. Prima. Google komt heus wel goed*. Maar wat is er dan anders? De markt, of eigenlijk wij allemaal, hebben nieuwe problemen:
- De klimaatcrisis. Ingrijpen is noodzakelijk, anders gaat je bedrijf dicht.
- Werknemers. Kennis is schaars en duur, en er is heel veel vraag.
- Aanlevering van (deel) fabrikaten. Sinds Corona, en nu de oorlog, is de globale shipping en supply chain volledig verstoort. Dit komt voorlopig niet meer goed.
Ja, er zijn nog tientallen andere problemen… Van hackers tot inflatie. Van huizenmarkt tot energiecrisis. Problemen zijn van alle tijden.
Deze drie hindernissen maken zakendoen nu uitzonderlijk moeilijk. We lopen vast.
Productie is moeilijk, en vervoer ook. Grondstoffen winnen is klimaatvernietigend én wordt ook weer gehinderd door die steeds extremere weersomstandigheden. Onderdelen invliegen? Duur en een klimaatzonde. Afhankelijk van China voor je schroefje? Lockdown.
En heb je je grondstoffen? Wie gaat dan de slimme arbeid doen om waarde toe te voegen? Er is totale arbeidsmarkt krapte, en het ziekteverzuim is recordzettend hoog. Winnen we toch nog iets.
Wat we elke keer doen is warmte bestrijden met airco’s, en dat pad lijdt enkel tot de barbecue.
We hebben een systeemcrisis. En niemand heeft de oplossing. Nog.
En nu?
Heb je vast inkomen, een goede buffer en stevige zenuwen? Blijf maandelijks bijkopen. We gaan dit namelijk oplossen. We weten alleen nog niet wie, hoe en wanneer. En dan veert de boel weer op.
Heb je geen vast inkomen? Dan zou ik zoveel mogelijk bezuinigen. Probeer je uitgaven zo laag mogelijk, en je buffer zo hoog mogelijk te maken. Vergroot je financiële horizon. Dan maar even geen nieuwe televisie. Sorry. Dit gaat nog even duren*.
Het zou mij niet verbazen als problemen één, twee en drie gaan leiden tot langdurige economische herindeling. Er is herorganisatie van het systeem nodig. Zoals altijd gaan er daarbij winnaars en verliezers zijn. Dus koop breed gespreid.
(als ik een t-shirt ontwerp met ‘Koop VWRL, dan win je wel‘, ben ik dan officieel gek?)
*Let op: dit is slechts een mening. Ik heb het ontelbaar vaak fout.
